Emeklilik koşulları genellikle belirlenen prim günü ve yaş şartlarına bağlıdır. Ancak, bazı özel durumlar bu şartların esnetilmesine olanak tanır. Bu durumlardan biri, “yıpranma hakkı” olarak bilinen özeldir ve özellikle ağır iş koşullarında çalışan kişilere erken emeklilik fırsatı sunar.
Yıpranma hakkı, belirli meslek grupları için standart emeklilik prim günü ve yaş şartlarına ek olarak esneklik sağlar. Örneğin, 45, 46 ve 47 yaşlarında emeklilik gibi erken emeklilik imkanı sunar. Bu hak, Takvim gazetesine göre, belirli meslek grupları için standart prim günü ve yaş şartlarına ek olarak esneklik sağlayarak erken emeklilik fırsatı sunar.
Staj ve çıraklık süreleri de emeklilik planlamalarında önemli bir rol oynar. Avukatlar, staj sürelerini borçlanarak emeklilik hesaplamalarına dahil edebilirler. Ancak, staj veya çıraklık sonrası doğumlar için borçlanma imkanı farklılık gösterebilir.
Yıpranma hakkıyla erken emeklilik için belirli meslek gruplarında çalışmak gereklidir. Örneğin, yer altı işlerinde çalışanlar için her yıl belirli bir süre eklenir. Bu süre, çalışanın fiili hizmet süresine eklenir ve emeklilik için gerekli olan yaş şartından düşülmesine olanak tanır.
Başvuru süreci için ayrı bir başvuruya gerek yoktur; SGK, kişilerin fiili hizmet süresini otomatik olarak hesaplar ve emeklilik süresine ekler. Ancak, yıpranma hakkından yararlanmak isteyenlerin çalıştıkları meslek grubuna ve statülerine (işçi 4/A veya memur 4/C) dikkat etmeleri gerekir.
Staj ve çıraklık sigortası ise, mesleki eğitim gören öğrencilerin ve çırakların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmalarını sağlayan bir sigorta türüdür. Bu sigorta, gençlerin mesleki eğitimleri sırasında karşılaşabilecekleri risklere karşı bir güvence sunar ve onların güvenli bir şekilde eğitimlerini sürdürmelerine olanak tanır.
Staj ve çıraklık sigortası, ilgili eğitim kurumları veya işverenler tarafından yapılır ve genellikle öğrenci veya çırağın herhangi bir mali yükümlülüğü bulunmaz. Bu sigorta, gençlerin iş hayatına hazırlık sürecinde önemli bir destek sağlar ve gelecekteki emeklilik planlamalarını da etkileyebilir.