Binlerce çalışan, sigorta girişlerinin eksik veya geç bildirilmesi nedeniyle emeklilik haklarından mahrum kalmaları nedeniyle mücadele veriyor. Çalışanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasından yararlanabilmek için iş mahkemelerine dava açıyor.
Sabah gazetesinin haberine göre, 8 Eylül 1999 tarihine kadar olan dönemde sigorta girişi yapılmış ancak primleri ödenmemiş kişiler dava açarken, İş Kanunu’ndaki bazı ayrıntılar hem emeklilik hakkı kazandırıyor hem de gelirleri artırıyor. İşe başlangıcı düzgün bir şekilde bildirilmeyen veya gecikmeli olarak bildirilen kişiler de dava açma hakkına sahipler.
Örnek olarak, 1996 yılında işe başlayan bir kişi, Kurum’a bildirim yapılmış ancak ilk prim ödemesi Kasım 1998’de gerçekleştirilmişse, başlangıç tarihini düzeltilmesini talep edebilir. Taleplerine olumsuz yanıt alınması durumunda ise hizmet davası açma hakkına sahip oluyorlar. Bu tür durumların belge ile ispatlanması halinde zaman aşımı süresi işletilmiyor.
Arabulucuya gitmek gerekli
Sigortasız çalışanlar, artık sadece hizmet davası açmakla kalmayacak, aynı zamanda kıdem, ihbar, ücret, fazla mesai ücreti ve kullanılmayan izin ücreti gibi işçilik alacakları için de iş mahkemelerine dava açabilecekler. Ancak, Ekim 2018’den itibaren başlayan yeni uygulama gereği, işçilik alacakları için dava açmadan önce arabulucuya gitmek gerekmektedir.
İş Kanunu’na göre, emekliliği öne çekebilecek ve Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamına girmeyi sağlayacak bazı soruların yanıtları da önem taşıyor:
Sigortasız çalıştığı dönemi belgeleyenler için de zaman aşımı süresi uygulanıyor mu?
Yüksek yargının çalışan lehine verdiği kararlar, bu konuda belirli bir korumayı öngörüyor. Aylık sigorta primleri bildirgesi, 4 aylık sigorta primleri bordrosu, sigortalı hesap fişi gibi belgeleri sunan çalışanlar için zaman aşımı söz konusu olmuyor. Girişi yapılmış ancak sigortası yatırılmamış olanlara ilişkin olarak ise giriş bildirgesinin verilmiş olması zaman aşımını kaldırıyor.
Memur adayları, memur olmadan önceki çalışma sürelerini hizmet sürelerine ekleyebilme imkanına sahiptir. Başvurular, hizmet dökümü alınarak gerçekleştirilebilir. Yapılan başvurular sonucunda hizmet süreleri, çalışma yerleri detaylı bir şekilde incelenir ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile yazışmalar yapılarak hizmet birleştirilir. Bu şekilde, emeklilik öncesindeki çalışma süreleri birleştirilerek prim gün sayıları artırılabilir.
Birden fazla kurumda yapılan çalışmaların birleştirilmesi, hizmet puanını yükseltirken, memurun kademe ve derecesini etkilemez. Ayrıca, prim kesintilerine de etki etmez. Sağlık koşulları veya teknik gereklilikler nedeniyle bireylerin başvuru yapamaması durumunda, yasal varisler de başvuruda bulunabilir. Vefat durumunda ise, hak sahipleri de hizmet birleştirme talebinde bulunabilirler.
Sigorta Girişi ve EYT Hakkında Özel Durum
Mart 1997 tarihinde işe başladığınız halde sigorta girişinizin Kasım 1999’dan sonra yapıldığı belirtiliyor ve bu dönemde çırak olduğunuz iddiası ortaya atılıyorsa, bu durumda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasından yararlanabilme şansınız bulunuyor.
Eğer adınıza prim yatırılmamışsa, bu durumu düzeltmek için iki seçeneğiniz vardır. Öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak sigorta başlangıç tarihini düzeltilmesi yönünde talepte bulunabilirsiniz. Bu talebe olumsuz yanıt almanız halinde, çalıştığınız iş yerinde en az bir veya iki şahit göstererek hizmet davası açabilirsiniz. Ayrıca, sigorta yapılmış fakat primler yatırılmamışsa, denetmen veya müfettişlerce yapılan incelemede delillerin sunulması halinde zaman aşımı süresi işlemez.
Bu haklar, memurların geçmiş çalışma sürelerinin kaybolmaması ve emeklilik haklarını daha adil bir şekilde kullanabilmeleri için önem taşıyor. Hizmet birleştirme imkanı ve EYT hakkı, çalışanların geleceğe daha güvenli bir şekilde bakabilmeleri adına büyük önem taşıyor.