Kopenhag Kriterleri, Avrupa Birliği’ne üyelik başvurusu yapmak isteyen ülkelerin kabul edilmesi için yerine getirmeleri gereken temel politika ve reform kriterleridir. Bu kriterler, 1993 yılında Kopenhag’da yapılan Avrupa Konseyi toplantısında belirlenmiştir. Kopenhag Kriterleri, üyelik için aday ülkelerin siyasi, ekonomik ve hukuki alanlarda belirli standartları karşılamalarını gerektirir.
Kopenhag Kriterleri üç ana başlık altında toplanmaktadır:
Siyasi Kriterler:
Siyasi kriterler, aday ülkelerin demokratik ilkeleri benimsemesi ve uygulamasını gerektirir. Bu kriterler şunları içerir:
- Demokrasi ve İnsan Hakları: Aday ülkelerin demokratik ilkeleri ve insan haklarını koruma konusunda bağlılık göstermesi beklenir. Bu, temel özgürlüklerin, ifade özgürlüğünün, basın özgürlüğünün ve toplantı özgürlüğünün güvence altına alınması anlamına gelir.
- Hukukun Üstünlüğü: Aday ülkelerin hukukun üstünlüğünü kabul etmesi ve bağımsız bir yargı sistemini sürdürmesi gerekmektedir. Hukukun üstünlüğü, yargının tarafsızlığını, etkinliğini ve bağımsızlığını sağlama yeteneği ile ilgilidir.
- İnsan Hakları ve Azınlık Hakları: Aday ülkeler, insan haklarının ve azınlık haklarının korunmasını sağlamalıdır. Bu, ayrımcılığa karşı mücadele etmek, etnik ve dini azınlıklara saygı göstermek ve azınlık haklarını korumak anlamına gelir.
Ekonomik Kriterler:
Ekonomik kriterler, aday ülkelerin piyasa ekonomisine geçiş yapmalarını ve AB’nin ekonomik standartlarına uyum sağlamalarını gerektirir. Bu kriterler şunları içerir:
Ekonomik İstikrar:
Aday ülkelerin makroekonomik istikrarı sağlama ve sürdürme yeteneği beklenir. Bu, enflasyonu kontrol altında tutma, bütçe disiplini sağlama ve ekonomik istikrarı destekleyici politikaları uygulama anlamına gelir.
Rekabetçi Ekonomi:
Aday ülkelerin rekabetçi bir ekonomiye sahip olmaları gerekmektedir. Bu, serbest piyasa prensiplerine dayalı bir ekonomik yapıya sahip olmak, serbest ticareti teşvik etmek ve yatırım ortamını iyileştirmek anlamına gelir.
AB Acquis’sinin Kabulü:
Aday ülkelerin AB’nin ekonomik kurallarını, düzenlemelerini ve standartlarını kabul etmesi ve uygulaması beklenir. Bu, serbest ticaretin, sermaye hareketinin ve AB içindeki ekonomik entegrasyonun önündeki engelleri kaldırma anlamına gelir.
Hukukun Üstünlüğü ve Yönetişim:
Bu kriterler, aday ülkelerin AB’nin hukuk düzeni, kurallar ve standartlarını benimsemesini ve uygulamasını gerektirir. Bu kriterler şunları içerir:
Hukukun Üstünlüğü:
Aday ülkelerin hukukun üstünlüğünü koruması ve yasaların eşit bir şekilde uygulanmasını sağlaması gerekmektedir. Bu, yolsuzlukla mücadele etmek, adil yargılama süreçlerini güçlendirmek ve yargı bağımsızlığını korumak anlamına gelir.
Kamu Yönetimi ve İdari Kapasite:
Aday ülkelerin etkin bir kamu yönetimine sahip olması ve hukukun üstünlüğünü uygulama kapasitesine sahip olması beklenir. Bu, şeffaflığı artırmak, yönetişimi iyileştirmek ve kamu hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulmasını sağlamak anlamına gelir.
İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması:
Aday ülkeler, insan haklarını koruma ve AB normlarına uyum sağlama konusunda taahhütte bulunmalıdır. Bu, ifade özgürlüğünü, medya özgürlüğünü, toplantı ve dernek kurma özgürlüğünü güvence altına almak anlamına gelir.
Kopenhag Kriterleri, aday ülkelerin AB normlarına uyum sağlamasını ve AB’nin değerleri ve ilkeleriyle uyumlu bir şekilde hareket etmesini amaçlar. Bu kriterler, aday ülkelerin reform süreçlerini yönlendirmek ve siyasi, ekonomik ve hukuki alanlarda gerekli iyileştirmeleri yapmalarını teşvik etmek için kullanılır. Bu süreç, aday ülkelerin AB üyeliği için önemli bir adım oluştururken, AB’nin genişleme politikasını şekillendirmektedir.