Türkiye genelinde emeklilik için gerekli prim şartlarını tamamlayamayan birçok kişi için umut vadeden bir gelişme yaşandı. 2023 yılında yürürlüğe giren EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi, emeklilik yaşına gelmiş olmalarına rağmen prim eksikliği nedeniyle emekli olamayan yaklaşık 2 milyon kişiye emeklilik hakkını tanıdı. Bu sayının 2024 yılında daha da artması bekleniyor.
Güncelleme ile Yeni Borçlanma ve İhya Tutarları! Başvuru Süreleri ve Detaylar
Asgari ücret artışının yanı sıra borçlanma ve ihya kullanılan tutarları da etkileyen 1 Ocak tarihindeki güncelleme, özellikle doğum, askerlik, yurt dışı borçlanmaları ve ihya işlemlerinde önemli değişikliklere neden oldu. Bu güncelleme, önceki tarihlerde başvuranları etkilese de 1 Ocak’tan sonraki başvurular için yeni tutarlar üzerinden işlem yapılmasını gerektiriyor.
2024 yılında borçlanma ve ihya tutarlarının belirli bir süre içinde artış göstermesi beklenirken, özellikle 1 Ocak tarihinden önce başvuranları etkiliyor. Bu güncellemelerle birlikte, başvurulara göre değişen süreler içerisinde ödemelerin yapılması gerekiyor. Tebligat tarihinden itibaren kiminde 1 aylık, kiminde ise 3 aylık süre bulunuyor.
Asgari Ücret Artışı ve Tutarlardaki Değişim
Asgari ücretin 1 Ocak’ta yüzde 49 artışla brüt 13 bin 414 liradan 20 bin liraya yükselmesi, borçlanma ve ihya tutarlarını da yükseltti. Ancak 1 Ocak’tan önce başvuranlar, süresi içerisinde ödemelerini gerçekleştirirse, yüzde 49 artıştan etkilenmeden emeklilik yolunu açabilecekler.
Başvuru ve Ödeme Süreleri
Borçlanma veya ihya için başvuruda bulunanlar yeni tutarlar üzerinden ödeme yaparken, Aralık ayı sonuna kadar başvuruda bulunanlar eski tutarlardan işlemlerini tamamlayabiliyorlar. Tebligat tarihinden itibaren 1-3 aylık süre, başvurunun yanmaması ve zamlı ödeme yapmamak için önem taşıyor. Askerlik ve doğum gibi hizmet borçlanmalarında ödemenin tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde yapılması gerekiyor. Yurt dışı borçlanmalarında ve Bağ-Kur ihyasında ise 3 aylık süre bulunuyor.
Süre Kaçırılırsa Ne Olur?
Ödeme süresini kaçıranların borçlanması mümkün olmayıp, yapılan başvuru geçersiz sayılıyor. Bu durumda, borçlanma için yeniden başvuru yapılması gerekiyor ve ödenecek tutar yeni asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.
Diğer Önemli Detaylar ve İptal İmkânı
Başvuru yapanlar emekli aylığı bağlanmadan önce başvururlarsa, ödedikleri hizmet borçlanmalarının bedelini geri alabilirler. Ayrıca, vefat eden sigortalıların hak sahipleri de aynı şartlar altında borçlanma bedellerini geri alabilirler. Durdurulan sürelerin tamamının ihya edilmesi şart olup, kısmi ihya imkânı bulunmamaktadır. İhya gerçekleşmişse; sonrasında ödenen prim iade edilmez.