Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın kademeli emeklilik taleplerine olumsuz yanıt vermesine rağmen, 1999-2008 arası sigortalılar EMADDER çatısı altında kademeli emeklilik talebini sürdürüyor. Bu süre zarfında emeklilik hakkını kıl payı kaçıranların ise her geçen gün artan bir şekilde sigortalı çalışmaya devam ettiği belirlendi.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yayımladığı verilere göre, emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. 2022 yılında 945 bin olan bu sayı, 2023 yılında 1 milyon 865 bin kişiye yükseldi. Bu, geçen yıl emekli olan EYT’li bireylerin yaklaşık yarısının sigortalı çalışmaya devam ettiğini gösteriyor.
Ancak bu durum, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun dengesini değiştiriyor. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından 1 çalışana karşılık 3 emekli olması gereken aktif/pasif dengesi, 2023 yılında önemli ölçüde bozuldu. 2022’de 1 emekliye karşılık 2,01 çalışan olan dengenin, 2023’te 1 emekliye karşılık 1,67 çalışan seviyesine düştüğü belirlendi.
Ayrıca, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında staja tabi tutulan öğrencilerin sigortalı sayılmasının da bu dengeyi etkilediği ifade edildi. Bu öğrencilerin aktif sigortalı sayısına dahil edilmesiyle birlikte aktif sigortalı sayısı 1 milyon 854 bin kişiye ulaştı.
Bununla birlikte, ek-5, ek-6 ve ek-9 maddeleri kapsamında primini kendisi ödeyen tarım işçileri, taksi dolmuş şoförleri, sanatçılar ve diğer bazı gruplar da “Diğer sigortalılar” kategorisinde izleniyor. 2023 yılında bu kategoride 452 bin kişi tespit edildi.
Ancak, fiilen uzun vadeli sigorta kollarına tabi prim ödemeyen veya primini kendisi ödediği için düzenli ödeme yapamayanların sayısının azalması dikkat çekti. 2022 yılında 3 milyon 77 bin olan bu sayı, 2023 yılında 2 milyon 766 bin kişiye geriledi. Bu durum, gerçek aktif/pasif dengenin 2022’de 1,77 iken 2023’te 1,48’e gerilemesine neden oldu.