Emeklilik konusunda yaşanan belirsizlikler ve EYT (Erken Emeklilik Hakkı Talebi) sürecine ilişkin merak edilen soruları yanıtlamak için uzmanlarla yapılan görüşmeler devam ediyor. Son dönemde gündemi meşgul eden kademeli emeklilik ve staj mağdurları konuları da bu görüşmelerde ele alındı. İşte, Posta yazarı Ekrem Sarısu’nun köşesine taşıdığı sorular ve cevaplar:
Soru 1: 1980 doğumluyum. İlk sigortalı işe giriş tarihim 11 Ocak 2008 olup şu anda 4650 gün prim ödemem bulunmakta. Ne zaman emekli olabilirim? Eşim ise EYT’yi yaklaşık 1 ay ile kaçırdı. Bunun için kademeli emeklilik geçerli mi? – Hülya AKTAŞ
YIPRANMA PAYI
Soru: 1971 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 1 Ağustos 1990 olup 4300 gün prim ödemem var. Yüzde 37 raporum bulunuyor. Gübre işçisiyim. Yıpranma payım var mı? Emekli olabilir miyim? Mustafa UĞUR
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 2350 gün daha prim ödeyerek priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 günden fazla prim ödemeniz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, yine aynı tarihte yani 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün. Eşinizin durumu için ise toplumda kademeli emeklilik beklentisi bulunmakta. Ancak bu konuda net bir yasa tasarısı oluşturulmadığı için şu an için belirsizlik devam etmektedir.
STAJ MAĞDURLARI
Soru 2: 27 Kasım 1981 doğumluyum. 16 Eylül 2002 4A tescil tarihim (staj girişim), 15 Eylül 2004 hizmete başlama tarihim olup an itibarıyla 4683 gün prim ödemem var. EYT’den yararlanabilecek miyim? Staj mağdurları kategorisine giriyor muyum? – Suna ARSLAN
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Doğumlarınız sonrasındaki çalışmadığınız (primi ödenmeyen) 14 ayı borçlanarak 420 gün kazanabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 1897 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Staj mağduru kategorisine girmemektesiniz çünkü staj sigortasını sigorta başlangıcı olarak kabul eden bir yasa bulunmamaktadır.
5900 GÜNÜNÜZ VARSA
Soru 3: Sigorta giriş tarihim 1 Haziran 1997. Emekli olabilmem için kaç gün prim ödemem lazım? – Özcan ÇAKIR
Cevap: Doğum, askerlik tarihi ve süresi gibi bilgiler verilmemiş. Ancak 25 yıl sigortalılık süresi ve 5900 gün prim ödeme şartlarına tabi olunduğu belirtilmiş. EYT kapsamında olduğundan emekli olurken yaş aranmayacak. 5900 gün priminiz varsa hemen emekli olmanız mümkün.
Soru 4: SSK başlangıç yılım 1990 olup 5390 gün prim ödemem var. Halen çalışıyorum. Emekli olup kıdem tazminatımı alabilir miyim? – Birgül ATALAY
Cevap: Sigorta başlangıç tarihi tam olarak verilmediği için detaylı bir yanıt vermek mümkün değil. Ancak EYT kapsamında olduğu belirtilmiş. 1990’daki başlangıç tarihi 23 Mayıs’tan önceyse ve 5375 günden fazla prim varsa istenilen zaman emekli olunabilir ve kıdem tazminatı da alınabilir. Başlangıç tarihi 23 Mayıs’tan sonraysa 60 gün daha prim ödeyerek primi tamamlandığında emekli olunabilir.
Görüldüğü üzere, emeklilikle ilgili çeşitli durumlar ve EYT süreci hala netlik kazanmış değil. Konuyla ilgili detaylı bilgi ve güncellemeleri takip etmek önem arz etmektedir.