Evcil Hayvanlar, Bilişsel Gerilemeyi Yavaşlatabilir Mi? Yeni Araştırma

Yaşlı bireylerde bilişsel gerileme, önemli bir halk sağlığı sorunudur ve ABD’deki 65 yaş ve üstü yetişkinlerin neredeyse %10’unun bunama olduğu tahmin edilmektedir. Ancak, büyük bir İngiliz çalışması, başkalarıyla, bir kişiyle veya hatta bir evcil hayvanla yaşamanın, insanların yaşlandıkça ortaya çıkan bilişsel becerilerdeki gerilemeyi yavaşlatabileceğini öne sürmektedir.

Önceki araştırmalar, yalnız yaşamanın ve sosyal izolasyonun yaşlılarda bilişsel gerileme riskini artırdığını göstermiştir. Temple Üniversitesi Lewis Katz Tıp Fakültesi’nde nöroloji asistan profesörü Dr. Leah Croll, “Araştırmalar, uzun vadeli, yüksek kaliteli ilişkilere sahip olmanın sadece mutluluk için değil, iyi bir beyin sağlığını teşvik etmek ve bunama riskini azaltmak açısından da önemli olduğunu gösteriyor” dedi.

Evde yalnız yaşayan yaşlı yetişkinler arasında evcil hayvan sahipliğinin yalnızlık ve izolasyon hissini azalttığı gösterilmiştir, ancak bu zamana kadar evcil hayvan sahipleri ile evcil hayvan sahibi olmayanlar arasında bilişsel gerileme oranlarını doğrudan karşılaştıran bir çalışma bulunmamaktaydı.

JAMA Neurology’de yayımlanan bir çalışma, evcil hayvan sahipliğinin yalnız yaşayan yaşlı yetişkinlerde bilişsel becerilerde daha yavaş bir gerileme ile ilişkilendirildiğini ortaya koydu, ancak başkalarıyla yaşayanlarda bu etki gözlenmedi. Evcil hayvan sahipleri arasında başkalarıyla yaşayanlar ile yalnız yaşayanlar arasında gerileme hızında bir fark görülmedi.

Araştırmacılar, Birleşik Krallık’ta yaşayan 50 yaş ve üzerindeki 7,945 yetişkinin verilerini kullandı. Katılımcılar, dokuz yıllık bir süre boyunca evcil hayvan sahipleri ve evcil hayvan sahibi olmayanlar arasındaki bilişsel beceri gerileme hızlarını karşılaştırdılar.

Her yıl katılımcılardan, hemen verilen 10 ilgisiz kelimeyi tekrar etmeleri ve gecikmeli olarak tekrar etmeleri, ayrıca bir dakikada kaç tane hayvan adı sayabilecekleri gibi testleri yapmaları istendi. Bu testler, günlük görevleri gerçekleştirmek ve yaşlanan bireylerin bağımsız kalmaları için hayati öneme sahip olan sözlü bellek ve sözlü akıcılığı ölçmek amacıyla tasarlandı.

ABD nüfusu yaşlandıkça ve tek kişilik ev hane halkı sayısı arttıkça, bunama ve yaşlı bireylerde bilişsel gerileme muhtemelen artan önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelecektir.

Bu çalışma, diğer insanlarla birlikte yaşama imkanı olmayanlar için sevgili bir evcil hayvanın, yaşlılığın getirdiği yalnızlık ve sosyal izolasyonun bilişsel gerileme üzerindeki etkilerine karşı bir koruyucu olabileceğini öne sürmektedir.

Çalışmanın sadece iki bilişsel alanı test ettiği ve yaşlanma ile bilişsel gerilemeyi nasıl yavaşlatacağına dair daha kapsamlı bir resim sunmak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtmek önemlidir. Croll, mevcut araştırmaların, hastalarına “aktif kalmalarını, Akdeniz diyeti gibi kalp sağlığına uygun bir diyet uygulamalarını ve arkadaşlarıyla iletişimde kalmalarını” önerdiğini belirtiyor. Bu, sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmek ve bilişsel gerilemeyi önlemek için önemlidir.

Bilişsel Gerilik: Yaşlanmanın Önemli Bir Sağlık Sorunu

Yaşlanma, hayatın doğal bir sürecidir ve birçok insanın hayatının farklı evrelerinde karşılaştığı bir gerçektir. Ancak, yaşlanmanın getirdiği bazı sağlık sorunları da beraberinde gelir. Bu sorunlardan biri de bilişsel geriliktir. Bilişsel gerilik, bireyin bilişsel yeteneklerindeki azalmayı ifade eder ve genellikle yaşlılıkla ilişkilidir. Bu makalede, bilişsel geriliğin ne olduğu, nedenleri, belirtileri ve önleme yöntemleri üzerinde durulacaktır.

Bilişsel Gerilik Nedir?

Bilişsel gerilik, bireyin düşünme, öğrenme, hatırlama ve karar verme gibi zihinsel süreçlerde azalma yaşadığı bir durumu ifade eder. Bu durum, genellikle yaşlanma sürecinin bir parçası olarak ortaya çıkar, ancak her yaşlı bireyin bilişsel gerilik yaşayacağı anlamına gelmez. Bilişsel gerilik, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve bazı durumlarda demans gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Nedenleri

Bilişsel geriliğin birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler arasında yaşlanma, genetik faktörler, beyinle ilgili hastalıklar, kronik sağlık sorunları, beslenme eksiklikleri ve depresyon yer alır. Yaşlanma, beyindeki sinir hücrelerinin azalmasına ve sinir iletiminin yavaşlamasına neden olarak bilişsel gerilemeye katkıda bulunabilir. Ayrıca, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklar da bilişsel geriliğin altında yatan nedenler arasında sayılabilir.

Belirtileri

Bilişsel gerilik, kişiden kişiye farklılık gösteren belirtilerle kendini gösterebilir. Bunlar arasında unutkanlık, bilişsel görevlerde zorlanma, odaklanma güçlüğü, dil becerilerinde azalma, karar verme problemleri ve günlük aktiviteleri yönetmede zorlanma bulunabilir. Bilişsel gerilik, kişinin sosyal ve mesleki yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.

Önleme ve Tedavi Yöntemleri

Bilişsel geriliği önlemek veya hafifletmek için birkaç strateji vardır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, zihinsel aktiviteleri sürdürmek ve sosyal bağlantıları korumak, bilişsel sağlığı destekleyen önlemler arasındadır. Ayrıca, kronik sağlık sorunlarının erken teşhisi ve tedavisi de bilişsel geriliği önlemede önemli bir rol oynayabilir.

Sonuçta

Bilişsel gerilik, yaşlanma sürecinin bir parçası olarak ortaya çıkan ancak yaşam tarzı faktörleri ve genetik etmenlerle de ilişkili olan önemli bir sağlık sorunudur. Bu durum, bireyin günlük yaşamını etkileyebilir ve ciddi sonuçlara yol açabilir. Ancak sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli sağlık kontrolleri yapmak ve sosyal bağlantıları sürdürmek, bilişsel geriliği önlemede etkili stratejilerdir. Bu nedenle, bireylerin bilişsel sağlıklarını korumak için aktif bir rol oynamaları önemlidir.